Ara

Ardahan Kinzi Kalesi



Ardahan'ın merkez ilçesine bağlı Bağdaşen köyünün kuzeybatısında yer alan Kinzi Kalesi (veya Kindzi Kalesi), Orta Çağ'dan günümüze ulaşan önemli bir Gürcü yapısı olarak dikkat çekiyor. Tarihi Artani bölgesinde konumlanan kale, günümüzde bulunduğu Bağdaşen köyünün adıyla da anılıyor.

Orta Çağ'da Gürcistan sınırları içindeki Kindzotamali köyünün kalesi olan Kinzi Kalesi'nin ne zaman inşa edildiği kesin olarak bilinmiyor. Ancak kalenin kuzey duvarı ve burçlarındaki tepe mazgallarının Şeytan Kalesi ve Kurt Kale'deki benzer yapısıyla aynı döneme ait olduğu tahmin ediliyor.

1595 tarihli Osmanlı tahrir defterlerine göre, kalenin bulunduğu bölgede "Tamali" adını taşıyan iki köy bulunuyordu. Kalenin kuzeybatısındaki Tamali köyünde 9 hane yaşarken, güneydoğusundaki köy "Kinzdamal" adıyla kaydedilmiş ve 45 Hristiyan haneye ev 
sahipliği yapıyordu. Bu durum, bölge nüfusunun çoğunluğunun Gürcülerden oluştuğunu gösteriyor. "Kindzi" kelimesinin Gürcüce'de kişniş anlamına gelmesi de kalenin Gürcü kökenini destekliyor.

Kinzi Kalesi, 16. yüzyılın ortalarında Osmanlılar tarafından Gürcülerden ele geçirildi. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan sancağını gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli, Kürtlerin yaşadığı Kinzotamal köyünde büyükçe bir kalenin varlığından söz etmiş ve duvarlarının neredeyse tamamen sağlam kaldığını belirtmişti.

Zamana meydan okuyan Kinzi Kalesi, tarihi dokusu ve stratejik konumuyla bölgenin önemli kültürel miraslarından biri olarak varlığını sürdürüyor.

Ardahan Gazetesi blog ve Ansiklopedi